اوج محروميت در غربي ترين شهرستان هاي استان تهران

به گزارش خبرنگار "مهر" در كرج، شهرستان ساوجبلاغ با وسعتي معادل 2800 كيلومتر مربع در منتهي اليه شمال غربي استان تهران در عرض شمالي 45/35 تا 50/32 و طول شرقي 45/35 تا 55/50 واقع شده است . اين شهرستان از شرق به كرج ، از جنوب به اشتهارد ، از غرب به آبيك و از شمال به نوشهر و الموت قزوين منتهي مي شود. ساوجبلاغ در گذشته بخشي بزرگ بوده كه حتي كلانشهر امروز كرج را نيز در برمي گرفته اما به مرور زمان اين دو شهر از يكديگر منفك و تبديل به شهرهايي مستقل شده اند.

شهرستان ساوجبلاغ در سال 1367 بر اساس تصويب هيات وزيران از دو بخش مركزي و طالقان به مركزيت هشتگرد تشكيل شد و در سالهاي بعد به ترتيب نظرآباد ، چندار و چهار باغ به عنوان سه بخش جديد به آن افزوده شدند كه يكي از اين بخشها به نام نظرآباد امروز شهرستان مستقلي به همين نام است.

ساوجبلاغ داراي 447 پارچه آبادي ، مكان و مزرعه است ، علاوه بر بخشهاي ياد شده در سالهاي اخير شهر كوهسار نيز به مجموعه شهرهاي ساوجبلاغ افزوده شده است . ساوجبلاغ به سه ناحيه كوهستاني ، كوهپايه اي و دشتي تقسيم مي شود، 25 درصد كل مساحت شهرستان ناحيه كوهستاني است كه از جاذبه هاي طبيعي كشور محسوب مي شود ، در اين ناحيه آب فراوان و مراتع سرسبز به بخش دامپروري رونق داده است . ناحيه كوهپايه اي دامنه جنوبي رشته كوه طالقان را تشكيل مي دهد ،اين ناحيه به دليل وجود رودخانه هاي فصلي، زمينهاي زراعي مناسب رونق اقتصادي مطلوبي دارد. در جنوب شهرستان نيز دشت نسبتا وسيعي واقع شده كه اقليم خاص خود را داراست.

اين شهرستان خاستگاه مردان بزرگ روزگار در طول دورانهاي مختلف بوده است. مرحوم آيت الله طالقاني، مرحوم جلال آل احمد،استادان حسن و حسين ميرخاني خوشنويسان معاصر، حميد اميني نقاش معاصر از شاگردان كمال الملك،محمود نجم آبادي عضو فرهنگستان علوم پزشكي ايران ،صالح بن شعيب از ملاقات كنندگان محمد ثمري نائب خاص امام زمان (عج)،ام كلثوم برغاني از زنان فقيه و محدث عصر خويش ، ابراهيم بوذري خوشنويس كتيبه هاي آرامگاه سعدي و دروازه قرآن شيراز، پرويز كلانتري نقاش و نويسنده معاصر و سيد جعفر اميري خوشنويس از جمله اين افراد هستند.

غلامحسين درويش خان از موسيقي دانان برجسته ، درويش عبدالمجيد مهراني بنيانگذار خط شكسته ، صنيع همايون مرجاني استاد هنرهاي دستي در عصر قاجار ، غلامحسين اميرخاني رئيس انجمن خوشنويسان ايران ، ميرزا مهدي مرجاني خطاط نقاش و پزشك ، ميرزا ابراهيم معارف از مبارزان دوره مشروطيت، آقا سيد احمد طالقاني از شعراي معاصر ، آيت الله سيد احمد آل احمد پدر جلال آل احمد ، دكتر حكمت الله ملا صالحي رئيس موسسه باستان شناسي دانشگاه تهران، ملا شيخ عبدالمطلب طالقاني شاگرد مرحوم ميرداماد ، سيد عليخن وزير دوره قاجاريه و ... صدها زن و مرد بزرگ ديگر نيز از اين سرزمين برخاسته اند.

ساوجبلاغ داراي قدمت و پيشينه اي تاريخي است و 220 اثر تاريخي بازمانده از ادوار مختلف در اين منطقه گواه اين مطلب است .آثار به دست آمده بيانگر سابقه سكونت در دورانهاي يپش از تاريخ و قبل از اسلام در اين سرزمين است. اولين خشت دست ساز بشر كه در زمان رياست جمهوري خاتمي به عنوان نماد گفتگوي تمدنها به رئيس سازمان ملل اهدا شد از اين منطقه كشف شده است .تپه ازبكي با قدمت چندين هزار ساله از قديمي ترين آثار شناخته شده جهان است و دهها اثر تاريخي ، باستاني ، طبيعي، بناي آرامگاهي ، پل قديمي ، خانه شني و دهها اثر ملي ديگر در اين سرزمين واقع شده است.

همچنين آبشارها ، چشمه هاي آبگرم ، زيستگاه ويژه حيات وحش طالقان ، گونه هاي گياهي و غارهاي ديدني از جاذبه هاي گردشگري اين شهرستان است، اما به دليل پراكندگي اماكن متبركه و آثار باستاني ، ميراث فرهنگي اين شهرستان حتي مورد توجه استان نيز قرار نگرفته است مگر روستاهاي مصفاي منطقه كه در تابستان پذيراي گردشگران متواري از گرما هستند.در مجموع شهرستان ساوجبلاغ مي تواند از زيباترين مناطق گردشگري كشور باشد اما كمترين امكانات گردشگاهي در اين شهرستان وجود دارد.

شهرستان ساوجبلاغ داراي 298 هزار و 14 نفر جمعيت است كه بيش از 41 درصد آنها زير 15 سال و بيشتر آنها ساكن روستا هستند. شغل عمده مردم در اين منطقه كشاورزي و باغداري است و اصولا ساوجبلاغ به عنوان قطب كشاورزي استان شناخته مي شود. 42 هزار دانش آموز در مقاطع مختلف تحصيلي در اين شهرستان تحصيل مي كنند و حدود دو هزار دانشجوي ساكن شهرستان در دانشگاههاي مختلف كشور مشغول به تحصيل هستند. امسال براي اولين بار شعبه هايي از دانشگاه آزاد و پيام نور به عنوان اولين واحدهاي دانشگاهي در اين شهرستان مستقر شده و اقدام به پذيرش دانشجو كردند.

شهر جديد هشتگرد كه ساخت آن از سال 1365 آغاز شده امروز يكي از بزرگترين شهركهاي خوابگاهي كشور است كه به منظور سكونت جمعيت پيش بيني شده در افق 1400 در اين شهرستان بنا شده است. اين شهرستان داراي بافتي مدرن و امروز و ساكناني جوان است ، اغلب ساكنان اين شهر در شهركهاي صنعتي اطراف مشغول به كار هستند. اما با اين وصف و با وجود دو شهرك صنعتي در هشتگرد و نظرآباد آمار بيكاري در اين دو شهرستان بسيار بالاست.بزرگترين مركز كشت گلخانه اي خاورميانه در شهر هشتگرد جديد ايجاد شده كه علاوه بر رونق اقتصادي منطقه باعث افتخار ايران است.

با تمام اوصافي كه عنوان شد اين شهرستان از محرومترين شهرستانهاي كشور در حيث برخورداري از امكانات است كه در استان پايتخت واقع شده به رغم فاصله 75 كيلومتري اين شهرستان با مركز كشور توجه چنداني در دورانهاي مختلف به اين شهرستان صورت نگرفته و ساوجبلاغ هنوز با مشكلات فراواني دست و پنجه نرم مي كند.

تامين آب كشاورزي منطقه از دغدغه هاي اصلي ساكنان است كه با انتقال آب طالقان به كرج موجبات نگراني ساكنان را فراهم كرده است ، پس از آن معضل بيكاري شهروندان منطقه را آزار مي دهد به نحويكه مسئولان شهرستان همواره نرخ بيكاري اين شهرستان را از متوسط كشوري بيشتر اعلام مي كنند.

از ديگر مسائل شهرستان كمبود فضاهاي آموزشي و دانشگاهي ، عدم وجود مراكز فرهنگي و علمي و نيز سالنهاي ورزشي و سينماست. شهرستان ساوجبلاغ سالن سينما و تئاتر ندارد و تنها سالن سينماي نظرآباد كه مورد استفاده شهروندان هر دو شهرستان بود چندي پيش به دليل بدهي به بانك تعطيل شد.

شهرستان ساوجبلاغ از لحاظ بهداشت و درمان از فقيرترين نقاط كشور است به نحوي كه تنها يك بيمارستان 40 تختوابي در اين شهرستان فعاليت دارد ، بيمارستان امام جعفر صادق (ع) در هشتگرد پيش از اين حوزه علميه بوده كه به دليل نياز منطقه به بيمارستاني فاقد ابتدايي ترين امكانات بيمارستاني تبديل شده است . امكانات تخصصي درمان نيز در اين شهرستان وجود ندارد يا كارآمد نيست و اغلب شهروندان اين منطقه براي درمان به كرج كه خود از اين نظر محروم است به قزوين ، تهران يا ساير شهرها مراجعه مي كنند. البته يك مركز دي كلينيك و زايشگاه تامين اجتماعي نيز در اين منطقه وجود دارد كه به هيچ عنوان پاسخگوي نيازهاي جمعيتي در دو منطقه نظرآباد و ساوجبلاغ نيست.

در اين شهرستان به ازاي هر 9 هزار و 17 نفر جمعيت روستايي يك مركز بهداشتي و به ازاي هر دوهزار و 208 روستايي يم خانه بهداشت ، به ازاي هر 12 هزار و 756 شهري يك مركز بهداشتي وجود دارد كه آمار مناسبي محسوب نمي شود.

در اين شهرستان هنوز برخي مناطق از آب آشاميدني لوله كشي برخوردار نيستند و 34 درصد مردم به شبكه عمومي و منابع بهسازي آب آشاميدني دسترسي ندارند. تنها 47 درصد آب آشاميدني شهري و 06/0 درصد آب آشاميدني روستايي داراي كيفيت قابل قبول از لحاظ باكتريولوژيكي است . در اين شهرستان حدود 28 درصد جمع آوري زباله ها در روستاها بهداشتي است .

هشت درصد كارگران شهرستان تحت پوشش خدمات بهداشتي و ايمني و هفت درصد آنها از ايمني بهسازي كامل شده اند.

عموم مردم شهرستان مذهبي و ترك زبان هستند و بافت عمومي شهر سنتي است . اغلب ادارات شهر در مركز شهر و خيابان اصلي آن واقع شده اند اما مشترك بودن ادارات شهرستانهاي نظرآباد و ساوجبلاغ باعث برخي كاستي هاي در بخش خدمات رساني به شهروندان شده است.

به گزارش "مهر" شهرستان نظرآباد نيز در منتهي اليه غرب استان تهران واقع شده است ، نظرآباد از سال 1381 از ساوجبلاغ منفك و به شهرستاني مستقل تبديل شده است . به لحاظ نزديكي اين دو شهرستان به يكديگر نمي توان آن دو را مستقل از هم تعريف كردو برخي ادارات هنوز بين دو شهرستان مستقل است . اين شهرستان داراي آب و هوايي مطبوع و مناسب براي كشاورزي است. خرمن بيز، توده زارع و اصل فلاح از خاندانهاي اصيل اين شهرستان است و خانواده شهيدان نژادفلاح كه بيش از 14 شهيد تقديم نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران كرده اند در اين منطقه ساكن هستند . 90 درصد مسائلي كه در خصوص ساوجبلاغ عنوان شد شامل حال نظرآباد نيز مي شود و البته نظرآباد به دليل آنكه از چهار سال پيش به شهرستاني مستقل تبديل شده با مشكلات بيشتري به لحاظ ساختار اداري درگير است.

به هر روي از آنجا كه قرار است دو شهرستان نظرآباد و ساوجبلاغ سرريز جمعيت تهران و كرج در افق 1400 را در خود جاي دهند و بر اساس پيش بيني ها جمعيت اين مناطق در سال 1400 به سقف يك ميليون نفر خواهد رسيد انجام كارهاي زيربنايي و تاسيساتي از ضروري ترين نيازهاي مناطق ياد شده محسوب مي شود.

شهروندان اين دو شهرستان به حضور رئيس جمهوري در منطقه خودشان اميدهاي زيادي بسته اند و اميد دارند كه به بركت حضور رياست جمهوري شهرستانهاي آنها از چنگال فقر ، بيكاري ، تخريب جاذبه هاي گردشگري و بسياري بي عدالتي هاي موجود رهايي يابد.